تومور مارکر چیست و چه کاربردی دارد؟

تومور مارکر عموما  در سلول‌های سرطانی یا سایر سلول‌های بدن در پاسخ به انواع توده های سرطانی یا غیر سرطانی تولید می‌شود و اطلاعاتی در مورد سرطان مانند میزان تهاجمی بودن آن، نوع درمان ممکن ارائه می‌دهددر برخی از شرایط هم به درمان پاسخ می دهد. در حالت کلی به پروتئین ها وسایر موادی که توسظ سلول های سرطانی عموما در خون، ادرار، مدفوع، تومورها یا سایر بافت ها یا مایعات بدن ساخته می شود تومور مارکر می گوییم.

کاربرد و مزایای تومور مارکر

اگر در حال حاضر تحت درمان سرطان هستید، درمان سرطان را به پایان رسانده اید یا به دلیل سابقه خانوادگی یا دلایل دیگر در معرض خطر بالای ابتلا به سرطان هستید، ممکن است به بررسی تومور مارکر نیاز داشته باشید.

بررسی تومور مارکر ها  اغلب بر روی افرادی انجام می شود که قبلاً سرطان آنها تشخیص داده شده است. تومور مارکرها می توانند ببه پزشکان در موارد مختفی کمک کنند. کاربرد ها  و مزایای این تومور ها شامل موارزد زیر می شود:

• گسترش میزان سرطان
• میزان موثر بودن درمان
• بررسی احتما برگشت سرطان
• بررسی سرایت سرطان به سایر بافت ها
• پیش بینی نتیجه یا دوره احتمالی بیماری
• غربال افراد سرطانی

هر آنچه که در مورد توموتراپی باید دانست

تومور مارکر چه انواعی دارد؟

دو نوع اصلی تومور مارکر وجود دارد که شمال  نشانگرهای تومور در گردش و نشانگرهای بافت تومور می شود.

تومور مارکر های گردشی

تومور مارکرهای گردشی معمولا در بدن بیماران مبتلا به سرطان در نواحی خون، ادرار، مدفوع یا سایر مایعات بدن، وجود دارد. تومور مارکرهای گردشی کاربرد های متفاوتی دارد.
با این تومور می توان تعیین کرد سرطان در چه مرحله ای است. و یا می توان سرطانی که پس از درمان باقی مانده است  و یا پس از درمان برگشته است را تشخیص داد.
با تومور مارکر های گردشی می توان  ارزیابی کرد که یک درمان چقدر خوب کار می کند و یااینکه سرطان چقدر پیشرفت کرده است.
همچنین می توان بررسی کرد که درمان چقدر مفید است و یا اینکه میزان مقاوت سرطان به درمان چقدر است.

تومور مارکر بافت

این نوع از تومور مارکر معمولا در نمونه بافت بیوپسی یافت می شود که کاربرد های استفاده گوناگونی دارد.از مارکرهای بافت در موارد گوناگونی استفاده می شود.
با مارکر بافت می توان تشخیص داد که سرطان در چه مرحله ای است. همچنین می توان به بررسی و تشخیص  این که سرطان تا چه حدی پیشرفت کرده است، پرداخت.
بررسی راه های درمانی و انتخاب کردن بهترین راه درمانی از دیگر کاربر های مارکر بافت است.

لازم به ذکر است که وجود تومور مارکر ها به تنهایی به معنای وجود سرطان نیست چراکه در برخی موارد این تومور توسط سلول های غیر سرطانی نیز تولید می شود بنابراین برای تشخیص ذقیق باید در کنار بررسی تومور مارکر ها از راه های تشخیصی دیگر مانند تست های تصویر برداری و بیوپسی استفاده نمود.

با استفاده از  تومور مارکرها می توان اطلاعات مفیدی در راستا سرطان به دست آورد. به گونه ای که می توان با اندازه گیری میزان این تومور در افراد سرطانی و اطلاع از کم و یا زیاد ودن تومور مارکر به درمان کمک نمود به عنوان مثال، کاهش سطح تومور مارکر گردشی می تواند نشانه موثر بودن درمان سرطان باشد، و از طرفی دیگر افزایش و یا عدم تغییر سطح تومور مارکر به معنای عدم پاسخ درمان خواهد بود. همچنین تومور مارکرهای گردشی را بعد از درمان نیز اندازه گیری می گیرند تا احتمال بازگشت مجدد سرطان را بررسی کنند.

در طول بررسی  تومور چه اتفاقی می افتد؟

روش های مختلفی برای بررسی تومور وجود دارد. آزمایش خون رایج ترین نوع آن است. همچنین ممکن است از آزمایش ادرار یا بیوپسی برای بررسی این  تومور استفاده شود. بیوپسی یک روش جزئی است که شامل برداشتن یک قطعه کوچک از بافت برای آزمایش است.

آزمایش خون

برای  انجام آزمایش خون، با استفاده از یک سوزن کوچک از رگ بازوی شما نمونه خون گرفته  می شود. پس از وارد کردن سوزن، مقدار کمی خون در یک لوله آزمایش یا ویال جمع آوری می شود. و سپس خون گرفته شده برای بررسی به آزمایشگاه فرستاده می شود.

آزمایش ادرار

در آزمایش ادرار نیز، باید مقداری از ادرار جامد و یا مایع را در ظرفی جمع آوری کنید. ادرار جمع آوری شده نیز برای بررسی و آزمایش به آزمایشگاه فرستاده می شود.

بیوپسی

برای انجام بیوپسی، پوست را میبرد و یا خراش می دهند و سپس یک قطعه کوچک از بافت را خارج می کنند و سپس برای بررسی و آزمایش نمونه بافت، آن را به  آزمایشگاه می فرستند.

تومور مارکر ها در تشخیص سرطان چه ارگانهایی کمک کننده هستند؟

تست تومور مارکر ها در انواع مختلفی انجام می شود که عبارتند از:

• AFP  یا آلفا فیتو پروتئین
•   Beta HCG (ECL)
•   Total PSA (ECL)
•   Serum free-Beta-hCG
• CA_ 125  یا کربوهیدارت ۱۲۵
• CEA  یا آنتی ژن کارسینو امبریونیک
• CA 19_9  یا کربوهیدات آنتی ژن ۱۹_۹
• CA 15_3  یا کربوهیدرات آنتی ژن ۱۵_ ۳
• Free PSA یا آنتی ژن اختصاصی پروستات

تومورمارکرها در تشخیص سرطان هایی نظیر سرطان پستان، سرطان تخمدان، سرطان دهانه رحم، سرطان ریه، سرطان روده، سرطان معده، سرطان پانکراس، سرطان کیسه صفرا، سرطان کبد، سرطان پروستات، سرطان بیضه، سرطان مثانه، تیرویید موثر هستند.

آنتی ژن کارسینو امبریونیک ((Carcinoembryonic (CEA))

به تعیین شدت بیماری کمک می کند و مقدار طبیعی آن کمتر از ۵ نانو گرم در میلی لیتر است. و هر چقدر مقدار آن بیشتر باشد به معنای شدت بالا سرطان است.

آنتی ژن سرطانی  Cancer Antigen 19-9 (CA19-9)) CA19-9))   

به شناسایی مبتلایان به سرطان لوزالمعده و کبدی – صفراوی و ارزیابی پاسخ به درمان کمک می کند. مقدار طبیعی آن < U/mL 37 می باشد و افراد سرطانی سطوح بالایی از این آنتی ژن را دارا هستند.

آنتی ژن سرطانی  Cancer Antigen 15-3 (CA15-3)) CA15-3))  

به تشخیص و شناسایی بیماری های خوش خیم پستان و سرطان ریه، لوزالمعده، تخمدان، پروستات، سیروز، هپاتیت و کولون و میزان پاسخ به درمان سرطان متاستاتیک پستان کمک می کند. مقدار طبیعی آن < U/mLه۳۱ است.

آنتی ژن سرطانی CA_۱۲۵ ((Cancer Antigen 125)) CA_۱۲۵ ))

به شخیص و تعیین شدت بیماری و پاسخ به درمان در سرطان تخمدان کمک می کند. مقدار طبیعی آن U/mLه۳۵ -۰ می باشد.

آلفا- فیتوپروتئین ((Alpha Fetoprotein(AFP))

به تشخیص بیماری هایی مانند، سرطان های کبد، سلول زایا، معده، کولون، ریه، پستان و لنفوم همچنین در سیروز کبد و هپاتیت  و بررسی بررسی پاسخ به درمان ضد نئوپلاسمی کمک می کند.

گنادوتروپین جفتی انسانی ((Human Chorionic Gonadotropin (HCG))

مقادیر بیش از حد طبیعی HCG در افرادی که باردارنیستند، به معنای  بدخیمی های نئوپلاسمی به ویژه تومور سلول‌های زایا نظیر تومور بیضه و کارسینوم تخمدان است.

آنتی ژن اختصاصی پروستات ((Prostatic Specific Antigen (PSA))

 به غربالگری و تشخیص اولیه سرطان پروستات کمک می کند. مقدار طبیعی آن < ng/mLه۴  است البته  این مقدار با افزایش سن تغییر می کند.