آیا درباره سرطان های سر و گردن اطلاعات کافی دارید؟ منظور از سرطان های سر و گردن، همان تومورهای بدخیم موجود در قسمت سر و گردن می باشند که رشد کرده اند. بهتر است علائم این سرطان ها را بیشتر بشناسید تا با تشخیص به موقع این سرطان ها، نسبت به درمان آن ها اقدام کنید. در این مقاله می خواهیم اطلاعات کامل تری در رابطه با سرطان های سر و گردن، علائم و راه های تشخیص و درمانی آن در اختیار شما بگذاریم. با ما همراه باشید.
سرطان های سر و گردن
ابتلا به سرطان های سر و گردن در بیشتر موارد غیر قابل کنترل می باشد اما می توان رفتار پرخطر را کم کرد تا احتمال بروز این سرطان کاهش یابد. یکی از رفتارهای پرخطر، مصرف الکل، نیکوتین و تنباکو می باشد. استفاده از الکل و سیگار در میان کسانی که دچار سرطان های سر و گردن بودند، در بیشتر موارد وجود داشته است. طبق تحقیقات از هر چهار مورد ابتلا به سرطان، سه مورد از الکل و سیگار برای مدت طولانی استفاده کرده اند.
احتمال ابتلا به سرطان های سر و گردن در میان چه کسانی بیشتر می باشد؟
افرادی که دارای شرایط زیر هستند احتمال ابتلا به سرطان در آن ها بیشتر است.
- استعمال دخانیات و مواد مخدر: احتمال بروز این سرطان در افراد سیگاری زیاد است.
- مصرف مشروبات الکلی: احتمال بروز این سرطان در افرادی که در هر روز ۲ تا ۳ بار الکل مصرف می کنند، بیشتر است.
- جنسیت: احتمال بروز سرطان های سر و گردن در میان مردان بیشتر از زنان است و به نسبت ۳ به ۲ می باشد.
- افزایش سن: افراد بالاتر از ۴۰ سال بیشتر در معرض ابتلا به این نوع سرطان هستند.
- رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان
- قرار گرفتن در برابر اشعه خورشید: احتمال بروز این سرطان در میان افرادی که ساعات زیادی در مقابل نور خورشید بدون هیچ محافظی قرار دارند، بیشتر است.
- ابتلا به برخی عفونت های خاص مثل ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV
- داشتن رژیم غذایی ناسالم که تمام مواد مغذی و مواد معدنی را نداشته باشد.
- سیستم ایمنی ضعیف داشتن.
- قرار داشتن در معرض مواد شیمیایی به خصوصی
انواع سرطان سر و گردن
سرطان های سر و گردن شامل انواع بدخیمی ها، عمدتاً کارسینوم سلول سنگفرشی است که می تواند از مکان های مختلفی مانند حفره دهان، حلق، حنجره، حفره بینی و سینوس های پارانازال یا غدد بزاقی ایجاد شود پس تظاهرات بالینی سرطان سر و گردن بسته به محل اولیه، بسیار متفاوت است. در ادامه به شرح مختصری از آن ها می پردازیم:
کارسینوم نازوفارنکس
شایع ترین شکایت ، تورم گردن به دلیل متاستاز به غدد لنفاوی است. سایر علائم شامل از دست دادن شنوایی، وزوز گوش، انسداد و درد بینی می باشند.
تومورهای حفره دهان
بیماران ممکن است با درد دهان یا زخم های دهانی که خوب نمیشوند، لق شدن دندان ها یا دندان مصنوعی ، اختلال بلع ، کاهش وزن و خونریزی مراجعه کنند.
سرطان زبان
ممکن است به صورت یک ضایعه دردناک، با یا بدون اختلال در صحبت کردن است.
تومورهای دهان و حلق
اختلال بلع، آپنه انسدادی خواب یا خروپف، خونریزی یا توده گردن .
سرطان حنجره
در سرطان حجنره گرفتگی صدا ممکن است شکایت اولیه باشد. علائم بعدی شامل اختلال بلع، گوش درد ارجاعی، سرفه مزمن، هموپتیزی باشد.
تومورهای سینوسی
علائم شایع تومورهای سینوسی شامل خون دماغ شدن و انسداد یک طرفه بینی است. درد صورت و/یا سر ممکن است در مراحل بعدی به دلیل فشار یا نفوذ تومور به اعصاب دیده شود.
تشخیص سرطان سر و گردن
ارزیابی اولیه در هر کدام از علایم فوق شامل ترکیبی از معاینه، لمس و آندوسکوپی مستقیم است. برای بیمارانی که با توده گردن (غدد لنفاوی متاستاتیک گردنی) بدون محل آشکار مخاطی، دستگاه گوارش فوقانی مراجعه می کنند، بیوپسی با سوزن ظریف (FNA) اغلب برای تشخیص اولیه بافت سرطان سر و گردن استفاده می شود.
تصویربرداری شامل [CT]، [MRI]، [PET]، و PET/CT ) برای ارزیابی درجه نفوذ موضعی، درگیری غدد لنفاوی منطقه‌ای و متاستاز دوردست انجام میشوند همه بیماران باید سی تی اسکن مرحله بندی یا MRI سر و گردن انجام دهند (البته سی تی اسکن مغز مورد نیاز نیست).
تصویربرداری PET/CT برای بیمارانی که در معرض خطر بالای بیماری متاستاتیک هستند، در افرادی که یافته های مبهم در سی تی اسکن یا ام آر آی دارند، یا در افرادی که در معرض خطر ابتلا به بدخیمی دوم هستند (به ویژه آنهایی که سابقه مصرف دخانیات دارند) الویت دارد.
درمان سرطان سر و گردن
بیماران مبتلا به سرطان سر و گردن موضعی (مرحله I و II) معمولاً با جراحی یا پرتودرمانی (RT) به تنهایی درمان می شوند. با این حال، ممکن است یک روش ترکیبی در مواردیکه با ویژگی‌های پرخطر هست، مورد نیاز باشد. بیماران مبتلا به بیماری پیشرفته تر (مرحله III، IVA و IVB) معمولاً با چند روش شامل پرتودرمانی و شیمی درمانی مدیریت می شوند.
پیش آگهی بدخیمی های سروگردن به چه عاملی بستگی دارد؟
به مرحله بیماری و محل درگیری بقای کلی پنج ساله در بیماران مبتلا به مرحله I یا II بیماری تقریباً ۷۰ تا ۹۰ درصد است. پیش آگهی برای بیمارانی که با بیماری پیشرفته (مرحله III یا IV) مراجعه می کنند ضعیف تر است.
پیگیری بعد از درمان
به طور کلی، شدت پیگیری در دو تا چهار سال اول پس از تشخیص، بیشتر است، زیرا تقریباً ۸۰ تا ۹۰ درصد از همه عودها در این بازه زمانی رخ می دهند. با این حال، به دلیل خطر عوارض دیررس و همچنین خطر عود دیرهنگام یا بدخیمی های دوم، بیماران باید بیش از پنج سال پیگیری شوند.
برای پیشگیری از سرطان های اولیه بعدی چه باید کرد؟
مشاوره برای ترک سیگار و الکل زیرا سرطان های اولیه بعدی مربوط به سیگار کشیدن و قرار گرفتن در معرض الکل در ۲۰ درصد از بازماندگان سرطان سر و گردن گزارش شده است.
بهداشت دهان و دندان و عوارض دندانی: مراقبت از دندان و پیگیری بهداشت دهان و دندان به ویژه پس از پرتودرمانی در ناحیه سر و گردن بسیار مهم است. بهداشت نامناسب دهان و کاهش سلامت دندان می تواند منجر به کاهش قابل توجهی در کیفیت زندگی بازماندگان سرطان سر و گردن شود. بدتر شدن سلامت دندان پس از درمان شایع است و بیشتر در نتیجه خشکی دهان ناشی از رادیوتراپی سر و گردن است. سایر عوارض شایع عبارتند از:
- حساسیت مخاطی
- ناهنجاری دندان ها
- پروتزهای دندانی (پروتز)
- استئورادیونکروز
- تریسموس (قفل شدگی فک)
