یکی از مشکلات خطرناکی که ممکن است فرد به آن مبتلا شود تومور مغزی است. برای درمان این ضایعه ی مغزی روش های درمانی مختلفی وجود دارد و بیمار باید تحت نظر یک متخصص باشد. لازم به ذکر است که تشخیص این بیماری راحت نیست برای تشخیص آن باید از دستگاه های مخصوص استفاده کرد. در این مقاله می خواهیم اطلاعاتی در رابطه با تومور مغزی و درمان آن در اختیار شما بگذاریم. با ما همراه باشید.
تومور مغزی چیست؟
تومورهای مغزی گروه متنوعی از نئوپلاسم‌ها هستند که به صورت اولیه از سلول‌های مختلف در سیستم عصبی مرکزی (CNS) و یا ثانویه به سرطان‌های نقاط مختلف بدن، ایجاد می‌شوند. سرطان های سیستمیک که با احتمال زیاد به CNS گسترش می یابند شامل سرطان ریه، ملانوم و سرطان سینه می باشند.
تومورهای مغزی می توانند علائم و نشانه هایی را با تهاجم موضعی مغز، فشرده کردن ساختارهای مجاور و افزایش فشار داخل جمجمه ای (ICP) ایجاد کنند. ارزیابی مناسب بیمار مشکوک به تومور مغزی نیازمند شرح حال دقیق، معاینه عصبی جامع و مطالعات تصویربرداری عصبی تشخیصی مناسب است.
تظاهرات بالینی و تشخیص تومورهای مغزی اولیه و ثانویه در بزرگسالان
در حالت کلی تومورهای مغزی به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم می شوند. در اینجا بر تظاهرات بالینی و تشخیص تومورهای مغزی اولیه و ثانویه در بزرگسالان مروری خواهیم داشت.
میزان بروز تومورهای اولیه مغز و سیستم عصبی در بزرگسالان در ایالات متحده تقریباً ۳۰ در هر ۱۰۰۰۰۰ نفر است. مننژیوم ها و تومورهای گلیال (مانند گلیوبلاستوما، آستروسیتوما، اولیگودندروگلیوما) تقریباً دو سوم کل تومورهای مغزی اولیه در بزرگسالان را تشکیل می دهند.
انواع تومورهای مغزی
فراوانی انواع و درجات مختلف تومور بر اساس گروه سنی متفاوت است:
تومور مغزی اولیه
در نوجوانان و بزرگسالان جوان، تومورهای اولیه مغزی شایع تر از تومورهای متاستاتیک هستند و در میان تومورهای اولیه مغز، گلیوماهای درجه پایین غالب هستند. در بزرگسالان بالای ۳۰ تا ۴۰ سال، تومورهای متاستاتیک مغزی به طور فزاینده ای شایع می شوند و بیش از نیمی از تومورهای مغزی را تشکیل می دهند. گلیوبلاستوم شایع ترین تومور بدخیم مغزی اولیه در بزرگسالان است که سن متوسط آن در تشخیص ۶۴ سال است.
بیشتر تومورهای مغزی اولیه در بزرگسالان، هیچ فاکتور خطر قابل شناسایی ندارند. جدای از سندرم های ژنتیکی نسبتاً نادر مانند نوروفیبروماتوز و سندرم های مستعد سرطان مانند Li-Fraumeni و پولیپوز ادنوماتوز خانوادگی، تنها عامل خطر برای تومورهای اولیه مغز قرار گرفتن در معرض پرتوهای یونیزان است.
اغلب تومورهای اولیه به صورت خوش خیم می باشند. منشا اصلی بروز این تومور عبارتند از:
- غدد
- سلول های عصبی بیمار
- غشائی که اطراف مغز بیمار را احاطه کرده است. (مننژ)
- سوال های مغری
نکته مهمی که باید بدانید این است که این تومورها هم می توانند خوش خیم باشند هم بدخیم و شایع ترین نوع تومور در بزرگسالان گلیوما و مننژ است.
گلیوما
گلیوما نوعی از تومورهای نوع اولیه است که منشا اصلی آن سلول گلیایی می باشد. ویژگی های این سلول عبارت است از:
- یکی از مهم ترین کاربرد این سلول حمایت از سلختار سیستم عصبی مرکزی است.
- از دیگر کاربردهای آن انتقال مواد مغذی به سیستم عصبی مرکزی است.
- موجب پاکسازی ضایعات سلولی می شود.
- موجب تجزیه نورون های مرده می شود.
سایر تومورهای اولیه ی مغز کدام اند؟
تومورهای اولیه مغز دارای انواع مختلفی هستند که برخی از آن ها شامل موارد زیر می شود:
- تومورهای هیپوفیزی (این تومورهای اکثرا خوش خیم می باشند)
- تومورهای ژرم سل (این تومورها می توانند هم خوش خیم باشند هم بدخیم)
- تومورهای اپاندیموم (این نوع تومور اغلب خوش خیم است)
- تومورهای لنفوم اولیه سیستم عصبی مرکزی (این نوع تومور اغلب بدخیم می باشد)
- تومورهای مننژیوم (منشا اصلی این نوع تومور مننژ می باشد)
تومورهای مغزی ثانویه
اغلب تومورهای بدخیم یا همان تومورهای سرطانی از نوع تومورهای ثانویه می باشند. اغلب این تومور در یک بخش ازبدن شروع به رشد می کند و در نهایت به مغز منتقل می شود. سرطان هایی که ممکن است به مغز سرایت کنند عبارتند از:
- سرطان ریه
- سرطان پستان
- سرطان پوست
- سرطان کلیه
بر اساس تحقیقاتی که انجام شده است تا به امروز تمامی تومورهای مغزی از نوع ثانویه بدخیم بوده اند. جالب است بدانید که تومورهای خوش خیم به قسمت های دیگر بدن مانند مغز منتقل نمی شوند.
چه عواملی احتمال ابتلا به تومور مغزی را افزایش می دهد؟
عوامل مختلفی وجود دارد که احتمال ابتلا به تومور مغزی را در فرد افزایش می دهد برخی از رایج ترین و مهم ترین آن ها عبارت است از:
- سابقه سرطان در خانواده
- سن
- عدم ابتلا به آبله مرغان می تواند احتمال ابتلا به این بیماری را در فرد افزایش دهد.
- نژاد
- استعمال دخانیات
- قرار گرفتن در محل هایی تشعشع پرتوها در آن زیاد است.
- در معرض مواد شیمیایی قرار گرفتن
علائم تومور مغزی
این بیماری مانند سایر بیماری ها دارای علائمی است که اغلب تشخیص قطعی آن توسط متخصص امکان پذیر است اما در صورت مشاهده علائم حتما به متخصص مراجعه کنید. لازم به ذکر است که علائم این بیماری به محل و اندازه تومور بستگی دارد.
در بعضی مواقع تومور به بافت مغز آسیب وارد می کنند که در این صورت بیمار دچار علائم شدیدی می شود که اصلی ترین آن سر دردهای شدید است.
- سردرد
- تشنج
- اختلال حس یا حرکت اندام
- اختلال شناختی و شخصیتی
- افزایش فشار داخل جمجمه
از دیگر علائم این بیمار عبارت است از:
- حالت تهوع و استفراغ
- ایجاد دوبینی و تاری دید
- سرگیجه
- احساس ضعف شدید در بخشی از صورت
- ایجاد تغییراتی در عملکر ذهن
- ایجاد رعشه در بدن (این علامت بیشتر در بزرگسالان رخ می دهد)
- بروز اختلال در نوشتن و خواند
- آلزایمر یا از دست دادن حافظه به صورت مقطعی
- ایجاد مشکل در بلع
- لرزش دست
- ایجاد اختلال در تکلم
- بی حسی در یک قسمت از بدن
- بروز حرکات غیر قابل کنترل
- بی اختیاری در عملکرد مثانه و …
تشخیص تومور مغزی
همانطور که در بالا بارها به آن اشاره کردیم تشخیص قطعی این بیماری توسط یک متخصص امکان پذیر است. برای تشخیص آن بیمار حتما تحت نظر معاینات فیزیکی پزشک قرار گیرد. منظور از معاینه فیزیکی همان معاینه دقیق عصب شناختی است. همچنین آزمایش هایی از بیمار گرفته می شود تا سالم بودن یا نبودن جمجمه بیمار مشخص شود.
همچنین از روش های دیگر تشخیص این بیمار استفاده از دستگاه های معاینه چشم است. با استفاده از این دستگاه ها نوری به مردمک چشم فرد منتقل می شود و متخصص عکس العمل مردمک چشم بیمار در برابر پرتوهای نور را بررسی می کند.
روش های دیگری برای تشخیص این بیماری وجود دارد که عبارتند از:
- سی تی اسکن از سر: سی تی اسکن (CT) عمدتاً در شرایط اورژانسی و یا برای مشاهده دقیق‌تر ساختارهای استخوانی و نیز در بیمارانی که منع انجام MRI دارند، انجام میشود
- ام آر ای از سر: تصویربرداری ام ار آی (MRI) با کنتراست،روش قابل قبول برای ارزیابی تومورهای مغزی است.
- عکسبرداری از سر و جمجمه
- بافت برداری از مغز
در هر کدام از تصویر برداری ها ممکن است نمای گلیوم ها، لنفوم مغزی، مننژیوم، متاستازبه مغز یا سایر مشکلات دیده شود با این حال، هیچ یک از یافته‌های تصویربرداری اختصاصی نیست و برای تعیین نوع و درجه تومور در اکثر تومورهای اولیه مغزی و در برخی موارد مشکوک به متاستازهای مغزی، به نمونه‌برداری هیستوپاتولوژیک نیاز است که یا با بیوپسی استریوتاکتیک یا جراحی باز به دست می آید. انتخاب روش ،بر اساس نوع و درجه تومور مشکوک، محل و قابلیت جراحی شدن یا نشدن فرد، است.
درمان تومور مغزی
درست است که این بیماری خطرناک است اما راه های درمانی هم دارد. لازم است بدانید که درمان تومور مغزی به عوامل مختلفی بستگی دارد که برخی از مهم ترین آن ها عبارت است از:
- نوع تومور
- اندازه تومور
- محل قرارگیری تومور
- میزان سلامت کلی بیمار
مهم ترین و شایع ترین روش درمانی برای تومور مغزی جراحی است. دلیل شایع بودن این روش درمانی است که با این روش آسیبی به قسمت های سالم مغز وارد نمی شود و حدالامکان قسمت سرطانی برداشته می شود. در بعضی افراد محل قرار گیری تومور به صورتی است که با جراحی می توان به راحتی آن را برداشت اما بعضی تومورهای دیگر کار را برای جراح سخت می کند.
جراحی تومور مغزی عوارض مخصوص خود را دارد که اگر توسط بهترین جراح و متخصص انجام شود میزان بروز عوارض آن کم می شود. از خطرات این جراحی می توان به عفونت مغز و خونریزی آن اشاره کرد. روش های دیگری هم برای درمان این بیماری وجود دارد مانند پرتودرمانی یا شیمی درمانی.
یک پاسخ
عالی ممنون