هر فرد ممکن است در اطراف خود شخصی را دیده باشد که به سرطان مبتلا و به مرور زمان شاهد پیشرفت این بیماری در بدن او شده باشد. به اصطلاح گفته می شود که این فرد دچار متاستاز شده است. در حالت کلی متاستاز به پیشرفت سرطان و درگیری سایر قسمت های بدن گفته می شود. در این مقاله قصد داریم اطلاعات کامل تری در رابطه با متاستاز در اختیار شما بگذاریم. با ما همراه باشید.
متاستاز به چه معنا است؟
در حالت کلی به گسترش سرطان به سایر نقاط بدن متاستاز گفته می شود. در این حالت سرعت رشد و تکثیر سلول های سرطانی در خارج از قسمتی که به سرطان مبتلا شده است افزایش می یابد. با توجه به بررسی های انجام شده همه سرطان ها قابلیت تبدیل شدن به متاستاز را دارند اما احتمال وجود آن در همه به یک میزان نمی باشد و برخی افراد هستند که به این عارضه مبتلا نمی شوند.
عوامل موثر در متاستاز
عوامل مختلف و بسیاری در بروز این مشکل وجود دارد که مهم ترین آن ها شامل سه موارد زیر می شود:
- نوع سرطان: احتمال بروز متاستاز در برخی سرطان ها بیشتر است.
- سرعت رشد سلول های سرطانی: میزان سرعت تکثیر و رشد سلول های سرطانی بسیار موثر است.
- رفتار سرطان: برخی عوامل هستند که در بعضی سرطان ها موجب بروز متاستاز می شوند.
انواع روش های متاستاز
متاستاز در افراد به سه روش نمایان می شود که در ادامه به شرح مختصری از آن ها می پردازیم.
روش اول
سلول های سرطانی به صورت مستقیم در اطراف بافت تومور شروع به رشد کردن می کنند.
روش دوم
سلول های سرطانی از طریق عروق های خونی به سایر نقاط بدن منتقل می شوند.
روش سوم
سلول های سرطانی به کمک سیستم لنفاوی و غدد لنفاوی به سایر نقاط بدن منتقل می شوند.
کدام اندام بدن بیشتر درگیر متاستاز میشود؟
برخی سرطان‌ها به یک‌سری اندام‌های خاص سرایت می‌کنند و فقط آن قسمت‌ها را درگیر می‌کنند. اما متاسفانه سرطان این قابلیت را دارد که تقریبا به تمام قسمت‌های بدن انتشار پیدا کند. بیشترین اندام‌هایی که دچار متاستاز می‌شوند عبارت‌اند از:
- استخوان‌ها
- غدد لنفاوی
- کبد
- ریه
- مغز
همچنین جالب است بدانید که برخی سرطان ها از ابتدا به صورت متاستاز ظهور می کنند. مانند سرطان های غده فوق کلیه، سرطان غدد لنفاوی و سرطان پوست. در این حالت روش های مختلفی برای تشخیص منبع اصلی بروز این مشکل انجام می شود اما اگر منبع اصلی بروز این سرطان شناخته نشود همان بیماری را به عنوان منبع اولیه تشخیص می دهند.
در ادامه برخی سرطان‌هایی که به برخی اندام‌ها و نواحی خاص متاستاز می‌دهند را ذکر می‌کنیم:
- سرطان سینه می‌تواند استخوان‌ها، کبد، ریه، قفسه سینه، و مغز را درگیر کند.
- سرطان ریه با سرایت به مغز، استخوان‌ها، کبد و غدد فوق کلیوی، در بدن گسترش پیدا می‌کند.
- سرطان پروستات به استخوان‌ها، کبد، ریه و غدد فوق کلیوی گسترش می‌یابند.
- سرطان روده بزرگ هم ریه‌ها و کبد را درگیر می‌کند.
- سرطان مثانه به کبد، ریه و استخوان حمله می‌کند.
- سرطان کلیه پس از گسترش، غده آدرنال، استخوان، کبد، ریه و مغز را درگیر می‌کند.
- سرطان تخمدان به کبد، ریه و صفاقی متاستاز می‌دهد.
- سرطان رحم پس از متاستاز، اندام‌های واژن، ریه، کبد و صفاقی را درگیر می‌کند
نشانه‌های سرطان متاستاتیک
گسترش سلول‌های سرطانی به بافت و اندام‌های دیگر بدن که سرطان متاستاتیک نامیده میشود، گاهی بدون علامت است. اما در صورتی‌که بیمار مبتلا به سرطان، نشانه‌های زیر را مشاهده کرد، باید بلافاصله اقدامات لازم جهت تشخیص، درمان و کنترل سرطان متاستاتیک را اتخاذ نماید.
- درد و شکستگی اسخوان ناشی از گسترش سرطان به استخوان
- تنگی نفس ناشی از گسترش سرطان به ریه
- تنگی نفس ناشی از گسترش سرطان به ریه
- تورم در شکم و زرد شدن پوست و سفیدی چشم به‌دلیل گسترس سرطان به کبد
تشخیص متاستاز
روش های مختلفی برای تشخیص این مشکل در فرد وجود دارد که با توجه به معایناتی متخصص انجام می دهد بهترین روش را به بیمار پیشنهاد می کند. برخی از رایج ترین این روش ها عبارتند از:
- انجام آزمایش خون
- تومور مارکر
- تصویربرداری با اشعه ایکس
- سونوگرافی
- سی تی اسکن
- اسکن استخوان
- آنژیوگرافی
- بیوپسی
- لاپاراسکوپی
- ام آر آی
درمان متاستاز
یک نکته مهمی که باید به آن توجه کرد این است که درمان متاستاز با درمان منبع اولیه سرطان متفاوت است. متخصصان با توجه به شرایط بیمار بهترین روش درمانی را برای بیمار انتخاب می کند. در بعضی موارد ممکن است فرد مجبور شود چندین روش درمانی را امتحان کند.
همچنین لازم به ذکر است که انتخاب بهترین روش درمانی به موارد زیر نیز بستگی دارد:
- منبع اولیه سرطان در کدام قسمت بدن است.
- میزان گسترش سرطان
- سن بیمار
- میزان سلامت عمومی بیمار
- نوع درمانی که بیمار برای سرطان اولیه انتخاب کرد است.
با توجه به بررسی و تحقیقاتی که انجام شده است روش درمانی خاصی برای متاستاز وجود نداد اما برخی روش ها هستند که برای درمان این مشکل متخصصان پیش می گیرند که در ادامه به چند مورد مهم آن می پردازیم.
درمان سیستمیک
سیستمیک دارای روش های مختلفی برای درمان است که مهم ترین آن ها شامل موارد زیر می شود:
- شیمی درمانی
- هورمون درمانی
- ایمونوتراپی
درمان موضعی
در این روش تنها ناحیه ای از بدن که دچار سرطان شده است تحت روش های درمانی مانند جراحی و پرتودرمانی قرار می گیرد.
