مری (oesophagus) یک لوله فیبرو عضلانی به طول ۲۵ سانتی متر است که از حلق (سطح C6) تا معده (سطح T11) امتداد دارد. مری از ماهیچه هایی تشکیل شده است که هم به صورت طولی و هم به صورت دایره ای است و از طریق قشر راست دیافراگم در سطح دهمین مهره سینه ای وارد حفره شکمی می شود که از هیپوفارنکس تا معده امتداد دارد. این لوله در واقع در پشت نای و قلب قرار دارد. به بافت اطراف مری Adventitia می گویند. سرطان مری یکی دیگر از انواع سرطان هایی است که می تواند گریبان گیر هر فردی باشد. از این رو دانش آناتومی پایه اساسی در درمان بیماری ها است.
شریان ها، سیاهرگ ها، ساختار دیواره، اعصاب، باریک شدن، انحناها، روابط با سایر اندام ها برای درک سرطان مری و انواع بیماری های آن بسیار مهم هستند. هدف ما در این مقاله توضیح سرطان مری و راه های درمان آن است.
سرطان مری چیست؟
مری یک لوله توخالی طولانی است که از گلو به معده می رود. مری غذایی را که می خوریم، از پشت گلو به معده انتقال می دهد و به هضم آن کمک می کند. به سرطانی که در مری یا سرخ نای رخ می دهد، سرطان مری می گوییم.
هنگامی که سلول های سرطانی در ناحیه مری رشد کند، سرطان مری بروز می کند. سرطان مری معمولاً در سلول‌هایی که در داخل مری قرار دارند شروع می‌شود و می تواند در هر نقطه از مری رخ دهد. طبق آمار های ثبت شده، مردان بیشتر از زنان به سرطان مری مبتلا می شوند.
سرطان مری ششمین سرطان خطرناک وشایع در سراسر جهان است از این رو آمار مرگ و میر ناشی از سرطان مری زیاد است.
آمار ابتلا به این سرطان در مکان های جغرافیایی مختلف متفاوت است. در برخی مناطق، آمار بالاتر این سرطان، ممکن است به دلیل مصرف تنباکو و الکل یا عادات غذایی خاص و چاقی باشد. سن ابتلا به سرطان مری هنوز مشخص نیست و این بیماری در رده های سنی مختلف ممکن است بروز کند.
سرطان مری چه انواعی دارد؟
این سرطان انواع مختلفی دارد که در انواع سلول های مری شروع می شود. این نوع سرطان ها به روش‌های مختلف و گوناگونی توسعه می‌یابند که هر کدوام به روش های متفاوتی برای درمان نیاز دارند و روش های درمانی برای هر فرد منحصر به فرد است. بیشتر سرطان‌های مری را می‌توان به یکی از دو نوع زیر طبقه‌بندی کرد:
- سرطان سلول سنگ فرشی
- سرطان غده
سرطان غده
آدنوکارسینوم شایع ترین شکل این سرطان است که در سلول های غده ای شروع می شود از این رو به آن سرطان غده نیز گفته می شود. این سلول‌ها می‌توانند به دلیل بیماری به نام مری بارت رشد کنند که احتمال ابتلای فرد به سرطان مری را افزایش می‌دهد. اگر اسید های معده به بخش پایینی مری راه پیدا کنند، در صورتی که سلول های غده ای را تحریک کنند، سلول ها وادار به تغییر می شوند که این تغییرات می تواند باعث ایجاد سرطان غده شود. آدنوکارسینوم عمدتاً در انتهای تحتانی مری و قسمت فوقانی معده رخ می دهد. کشیدن تنباکو، چاقی، رفلاکس اسید معده از شایع ترین دلایل ایجاد این نوع سرطان مری می باشد .
سرطان سلول سنگ فرشی
یکی از انواع سرطان مری، کارسینوم سلول سنگفرشی است. به عبارتی بافت پوششی مری از سلول های نازک و یکنواختی به نام سنگفرشی تشکیل شده است. این نوع سرطان زمانی شروع می شود که سلول های سنگفرشی به صورت غیرقابل کنترل شروع به رشد می کنند. یکی از شایع ترین دلایل ایجاد کارسینوم سلول سنگفرشی مری، سیگار کشیدن و نوشیدن الکل زیاد است.
!…در رابطه با انواع سرطان دستگاه گوارش نیز بدانید…!
چه عواملی باعث ایجاد سرطان مری می شود؟
ابتلا به این سرطان دلیل مشخص و ثابتی ندارد؛ اما یکی از عوامل ایجاد این نوع سرطان جنسیت و سن می باشد به طوریکه احتمال ابتلا به این نوع سرطان در مردان سه برابر زنان است و همچنین افرادی که بیشتر از ۶۰ سال سن دارند، احتمال ابتلا به این بیماری در آن ها بیشتر است.
دلایل مختلف دیگری نیز وجود دارد که احتمال بروز این بیماری را در فرد افزایش می دهد. که این عوامل شامل موارد زیر می شود:
- ابتلا به انواع این سرطان به نوعی با نژاد افراد در ارتباط است به طوری که احتمال بروز آن از نوع کارسینوم سلول های سنگفرشی در نژادهای آمریکایی، آفریقایی و آسیایی بیش تر است.
- مصرف بیش از حد دخانیات، تنباکو و الکل می تواند احتمال بروز این بیماری را افزایش دهد.
- سابقه ابتلا به سرطان و قرار گیری در معرض انواع مواد شیمایی از دیگر عوامل ایجاد این سرطان است.
- مطالعات اخیر نشان داده است که رفلاکس اسید معده، اضافه وزن و داشتن مشکل بلع خطر ابتلا را افزایش می دهد.
- رژیم غذایی نامناسب و کم بودن میوه ها و سبزیجات در رژیم غذایی نیز از دیگر عوامل ایجاد سرطان مری است.
همچنین باید آگاه بود آدنوکارسینوم مری اغلب در مردان میانسال، دارای اضافه وزن و سفید پوست رخ می دهد. از دهه ۱۹۷۰، بروز این بیماری تقریباً سریعتر از هر سرطان دیگری افزایش یافته است. پزشکان می گویند این افزایش ممکن است به دلیل افزایش تعداد افراد مبتلا به بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) باشد، وضعیتی که در آن محتویات معده، مانند اسید و صفرا، به طور مکرر به مری می روند و باعث التهاب مزمن می شوند.
نشانه ها و عوارض سرطان مری
این نوع سرطان عموما با نشانه های همچون بلعیدن دشوار، استفراغ، گلو درد و سینه درد، گرفتگی صدا، کاهش وزن شدید، سرفه خشک، ایجاد غده اطراف استخوان ترقوه، استفراغ خون، گره های لنفاوی متورم شده همراه است.
همچنین از عوارض ابتلا به این سرطان می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- ایجاد غده اطراف استخوان ترقوه
- انسداد مری
- خونریزی در مری
- ایجاد درد
تشخیص و درمان سرطان مری
پزشکان معمولا از آندوسکوپی با یک دوربین فیبر نوری با بافت برداری تشخیص این سرطان استفاده می کنند.
پس از انجام آزمایشاتی نظیر پرتونگاری باریم، آندوسکوپی، بیوپسی و نمونه برداری از بافت مری که برای تشخیص این بیماری انجام می شود. روند درمانی آغاز می شود که جراحی بهترین درمان برای هر دو نوع سرطان می تواند باشد. از دیگر روش های درمانی این نوع سرطان شیمی درمانی و پرتو درمانی است که ممکن است به همراه جراحی و یا به تنهایی استفاده شود. این دونوع روش می تواند سبب کاهش رشد تومورهای بزرگتر شود.
